Niet een decennium terug, ik ga twee decennia terug!
In de aanloop naar de jaarwisseling en ook daarna wordt er teruggeblikt. Men kijkt terug op een periode van tien jaar, een decennium. Ik ben koppig, ik kijk wat verder terug. In de aanloop naar de jaarwisseling en ook daarna wordt er teruggeblikt. Men kijkt terug op een periode van tien jaar, een decennium. Ik ben koppig, ik kijk wat verder terug. Geen een decennium, ik ‘doe’ er gewoon even twee!
2000
In 2000 zou alles anders worden. De ruimtevaart- en wetenschappelijke boeken die ik tijdens mijn jeugd las gingen ervan uit dat we ons zouden voortbewegen met vliegende auto’s. Ook zou het normaal zijn om een reisje te boeken naar de maan. De steden zouden bestaan uit een opeenstapeling van hoogbouw, waar nog slechts weinig groen in te vinden was.
Dat was wat ik las. Boeken uit de jaren zestig, zeventig en tachtig van de vorige eeuw.
Vandaag de dag beweeg ik mij niet door de lucht, maar rij ik met vier banden over een geasfalteerde weg. Hier en daar wat klinkers. Het is nog precies dezelfde manier als dat we dit in het jaar 2000 deden.
In het jaar 2000 zou het allemaal anders worden. Die overgang naar een nieuwe eeuw, die had iets magisch. We zouden op zeker gaan feesten eind 1999. Of was dat juist toen de overgang plaatsvond van 1998 op 1999? In ieder geval was het Prince die erover zong. Hij speelde het nummer tijdens de Rave UN2 the Year 2000 op Oudjaarsavond 1999. Het kon allemaal wel eens helemaal anders zijn, in 2000.
Misschien was het na 31 december 23.59 wel allemaal afgelopen. Een knal, een licht of misschien wel helemaal niets. Nee, dat had nog niet eens te maken met de Millennium Bug. Het waren de onheilsprofeten die preekten over wat komen ging. Een Einde der Tijden. Een Apocalyps. Dat deden hun voorgangers ook in 1899/1900. Zelfs in 1799/1800.
Geen knal, geen licht. Niets.
Bron: Wikimedia Commons.
We belden elkaar tijdens de jaarwisseling op. Veelal via het vaste net. Er waren wel mensen met een mobiele telefoon, maar de drukte op het telefoonnetwerk zorgde ervoor dat je toch niemand te pakken kreeg. Al is dit vandaag de dag niet veel beter.
Anders dan vandaag kon je niet even snel een appje sturen. Had je in die periode een mobiele telefoon, dan was de kans erg groot dat dit er een was van het Finse merk Nokia. Dat kon een 3210 zijn. Hoewel die al in 1998 het levenslicht zag. De kans was ook aanwezig dat je belde met een 3310. Alleen was dat tijdens de jaarwisseling van 200 niet mogelijk, omdat dit toestel pas later dat jaar zou verschijnen. Dat was toch een schitterend toestel. Je kon ermee bellen. Je kon er een Sms’je mee versturen. Maar, belangrijker, je kon deze gewoon honderdduizend keer laten vallen.
Maar zou dat allemaal nog wel kunnen, met ingang van 1 januari 2000?
De Millennium Bug
Er wordt wel eens beweerd dat wij Nederlanders een zuinig volkje zijn. Daar staan we overal ter wereld wel een beetje om bekend. Naast onze vermeende luidruchtigheid en het feit dat we allemaal graag op de linkerbaan op de snelweg willen rijden. Toch hadden Nederlanders weinig te maken met iets besloten werd uit financieel oogpunt.
De Millennium Bug concentreerde zich op geheugenruimte. Toen de eerste computersystemen het levenslicht zagen was het te kostbaar – in sommige gevallen – om een volledige datum te gebruiken. Zo werd 1977 ’77 of 77. Dat was allemaal geen probleem, want het duurde echt nog heel erg lang voordat er sprake was van een eeuwwisseling. Totdat het 1995 werd en nieuwe betaalpassen ineens waardeloos werden. Een betaalpas was vijf jaar te gebruiken, daarna zou een nieuwe betaalpas uitgegeven worden. Stopte je in 1995 dus een nieuwe betaalpas in de geldautomaat, dan zou het systeem denken dat dit een wel heel oude pas was: 2000 werd 00 en daarmee dus 1900. Probleem!
Een ander, bijna hilarisch, probleem was dat mensen van 104 jaar de melding kregen dat het tijd was voor een nieuwe periode in hun leven: de kleuterschool. 104 werd ’04 of 04.
Vier cijfers was dus de sleutel om dit alles op te lossen. Dan hebben we overigens pas weer een probleem in het jaar 10.000. Maar goed, dan is de wereld toch al zodanig veranderd… Dán vliegen de auto’s waarschijnlijk wel. Waarschijnlijk ook met de juiste datumopties.
Betaalpassen en ouderen die ongevraagd brieven krijgen waren de minst serieuze zaken. Er werd door diverse IT-specialisten gewaarschuwd dat de computersystemen die hiermee te maken zouden kunnen krijgen ook te vinden waren in energiecentrales (waaronder kerncentrales), in de lanceerinstallaties van nucleaire raketten en andere gevaarlijke bouwwerken. Gevaarlijk waren ze overigens niet, zolang het goed zou gaan.
Wanneer we de pessimisten mochten geloven, dan zou ons nog wat te wachten staan. Daarom waren er IT’ers nodig. Heel veel IT’ers. Het voordeel: het hoefde niet eens een studie voltooid te hebben! Je hoefde eigenlijk niet eens een computer te hebben gezien. In ruil kreeg je een strakke cursus, wat centjes voor een paar maatpakken en een leaseauto. Dan werd je, net zoals ik dat werd, de weg op gestuurd om als een soort Superman de wereld te redden van de naderende ondergang.
Oh ja, je moest er wel alles aan doen om klanten en potentiële klanten te laten weten dat het ergste te wachten zou kunnen staan.
Op 1 januari sprak ik dus een bakker – telefonisch – die even geen geld kon overmaken. Geen probleem, dan deed hij dat wel de dag erna – nadat hij een nieuwe computer had gekocht.
Op 1 januari 2000 ontploften er geen energiecentrales. Verkeersleiders konden nog gewoon hun werk doen. Dat geldt ook voor mensen in de zorg, politieagenten en andere hulpverleners.
De Millennium Bug werd ineens de Millennium Bubble. En die knapte natuurlijk. Er was een hele goede kans dat je als IT’er in dat jaar je baan zou verliezen. Maar niet getreurd, er was nog zoveel te doen binnen de IT-sector. Ieder bedrijf moest natuurlijk een website bezitten. Je raad het al… met een cursus, wat centjes voor een paar maatpakken en een leaseauto, werd je de weg opgestuurd om de bedrijven te beloven dat dit het beste was sinds gesneden brood. En inderdaad, zo kwam ineens de bakker op de hoek met een eigen website.
Altavista
Een jaar later zou blijken dat de manieren waarop Nederlanders die beschikten over internet zochten met de volgende zoekmachines: Ilse (42 procent marktaandeel), Google (dertien procent marktaandeel), Vindex (twaalf procent marktaandeel), Altavista.nl (negen procent marktaandeel) en Lycos (vijf procent marktaandeel). Jawel mensen, Ilse was dé zoekmachine! Kon je het niet vinden, dan had je altijd nog Startpagina.nl. Die website en bijbehorende website zijn er nog steeds, vandaag de dag. Alleen worden ze vandaag de dag gebruikt om zoekmachines zoals Google mee om te tuin te leiden. Slimme marketeers doen er alles aan om hun linkjes op deze sites te krijgen, om zo hoger genoteerd te worden via Google. Wie had dát in 2000 kunnen denken? Google is vandaag nummer 1!
Over die Tech gigant gesproken. Die was toen nog een dwergje. Facebook? Dat was er nog niet. Er was nog niet echt een sociaal platform, want ook het Nederlandse Hyves was niet eens geboren. Nee, we communiceerden via MSN van Microsoft. Opvallend genoeg van een bedrijf waarvan de directeur in de jaren negentig nog beweerde dat het internet geen toekomst zou hebben.
We surften ons suf met een inbelverbinding via een modem. Had je geluk, dan beschikte je over ISDN of misschien wel ADSL. Via een tweak van het modem kon je overigens met meer dan een Pc op dezelfde ADSL-verbinding surfen.
Wil je trouwens weten wie de eerste was als het gaat om social media? Dat was LinkedIn (2003). Hyves volgde overigens in 2004, hetzelfde jaar als waarin The Facebook door ene Mark Zuckerberg het levenslicht zag. Maar eigenlijk telt dat niet mee, want The Facebook was iets voor studenten aan de Amerikaanse universiteit Harvard.
Anno 2000 waren we vooral bezig met fora en ICQ. Wilden we onszelf laten zien, dan gebruikten we bijvoorbeeld CU2. Toch kun je de vraag stellen of er misschien meer was dan alleen maar IT.
Vuurwerkramp in Enschede
Natuurlijk was er meer dan alleen maar IT of nieuws daarover. Denk maar eens aan de gebeurtenissen die zich voltrokken op zaterdag 13 mei 2000. In Enschede ontplofte de opslag van het vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks. Het was de grootste naoorlogse ontploffing. Meer daarover lees je via deze link. Tot jaren daarna werd gediscussieerd over de schuldvraag.
2000 is ook het jaar waarin een voormalige commandant van de Russische veiligheidsdienst FSB de macht over het land in handen krijgt. De macht die hij sinds die tijd eigenlijk onafgebroken in handen wist te houden. Met een tussentijdse pauze, waarin hij niet president, maar premier was. Over wie hebben we het dan? Juist, Vladimir Poetin. Hiermee hield hij het langer uit dan een andere president die in datzelfde jaar president werd. Dat gebeurde aan de andere kant van de oceaan. George W. Bush jr. werd in 2000 president van de Verenigde Staten en ging de geschiedenisboeken in als een van de minst populaire leiders van het land. Dat was tot het moment dat ene Donald Trump aan de macht zou komen. Het was tot aan het aantreden van deze Trump overigens met Bush al duidelijk geworden dat intelligentie geen rol hoefde te spelen om het hoogste politieke ambt te bekleden in de Verenigde Staten.
Verandering burgerlijk huwelijk
Met nadruk gebruik ik de term homohuwelijk liever niet. Het is een naar mijn idee stigmatiserende en verouderde term. Laten we het erop houden dat in 2000 het burgerlijk huwelijk veranderde. Nederland vormde een unicum in de wereld. Personen van hetzelfde geslacht mochten per 1 april 2021 (geen grap) gewoon met elkaar trouwen en dat werd hoog tijd ook. ‘Weigerambtenaren’ of niet, de plannen gingen gewoon door. Wel leidde het tot een harde discussie.
Waarom dit stukje dan toch in dit artikel is opgenomen? Simpel, omdat de wet op 21 december 200 aangenomen werd, zodat deze per 1 april dus kon ingaan.
Met bewondering werd door andere landen gekeken naar de Nederlandse beslissing. Het leidde ertoe dat er ook in andere landen wetswijzigingen naar Nederlands voorbeeld volgden.
Waar we in 2000 op dat gebied misschien in uitblonken, liepen we op andere gebieden achter. We waren niet zo tollerant als het om anderen ging. Denk hierbij aan mensen die naar Nederland toe kwamen om hier een nieuwe toekomst te beginnen. Met welk motief dit ook was.
In de derde Monitor racisme en extreem-rechts van de Anne Frank Stichting komen we misschien namen tegen die we vandaag de dag niet meer tegen komen. Denk aan Centrum Partij ’86 (CP’86), de Centrumdemocraten (beide partijen werden verboden), Nederlands Blok, Volksnationalisten Nederland (een afscheiding van CP’86), Nieuwe Partij Nederland NLSV/LAns, Sassem, De Onafhankelijke Nationale Persdienst, Nieuwe Bezems, Heemland, Het Runhild Collectief, Bond Vrije Burgers, Nederlands Heidenfront, Nationaal Oranje Front Nederland, Anti Moslim Federatie, Weerfront, Volksfront 2000, De oorlog is begonnen, Feyenoord Fanatics, Rijnfront Jongerenkern, Front Anti Turk Islamiet Marokkaan Arabier (Fatima), Gay Nazi Front en Nederlandse Nationalisten. Daarnaast werd de Nederlandse Volksunie (NVU) en Voorpost genoemd. Namen die we vandaag de dag ook tegenkomen als het om extreemrechts gaat.
Wanneer je de inleiding leest, dan valt meteen op dat een deel van de bevolking in 2000 dus helemaal niet zo tolerant was:
Bron
Ernstig? Ja. Vooral omdat we – net zoals we dit vandaag de dag doen – heel hard riepen dat we zo’n tolerant land waren.
Laten we maar snel verder gaan met iets anders. Fotografie bijvoorbeeld. Misschien dat we daarvan weer vrolijk worden! Destijds misschien niet, want je foto’s waren nog niet gelijk beschikbaar. Je kon niet even op je telefoon of camera kijken of de foto gelukt was. Je moest erop wachten. Dat was zo, omdat je camera een rolletje bevatte. Had je een digitale camera, dan was dat er een die heel veel geld had gekost en was de kwaliteit niet bijzonder goed. Dan was je een zeldzaamheid. Nee, fotograferen deed je in 2000 gewoon nog analoog.
Stel je eens voor, langsgaan bij al je bekenden, met je foto’s. Om ze te laten zien wat je een week geleden gegeten had. Wilde je dat sneller doen, dan moest je gebruik maken van de service waarbij foto’s sneller ontwikkeld werden. De kwaliteit van de foto’s was dan wel minder. Dan kon je alsnog met je fotoboek onder je arm… Eigenlijk deed je dat dus niet in die tijd!
Daarmee kom ik eigenlijk weer uit bij computers. Bij de IT-sector. Daar is een reden voor. Ik was toen werkzaam in die sector. Bovendien, kort voor de eeuwwisseling maakte ik mijn eerste website. Om precies te zijn was dat vier jaar eerder. Ik presenteerde een radioprogramma en vond het logisch dat mijn luisteraars de playlist gewoon op een later tijdstip op konden zoeken. Bovendien wilde ik de luisteraars in staat stellen om digitaal contact op te nemen.
Naast IT was fotografie ook een belangrijk onderdeel van mijn leven, vandaar een apart artikel over de ontwikkeling van fotografie in dat jaar. Dit artikel lees je via deze link.
Afbeelding bovenaan deze pagina: Unsplash.
