Het jaar 2000 in fotografie

Eerder heb ik de belofte gedaan om een artikel te schrijven over een van mijn passies. Misschien wel de grootste. Ik heb het enorme voorrecht gehad om van een hobby een beroep te maken. Maar dat is niet alles. Daarnaast heb ik dit werk kunnen combineren met de zorg voor mijn kinderen. In 2000 was ik daar natuurlijk niet mee bezig. Toen waren we op fotografiegebied met heel andere zaken bezig.

Nee, anno 2000 was fotografie nog echt een hobby. Fotografie was anders. Het begon allemaal met het kopen van een filmrolletje. Wanneer je geen zin had of wanneer je niet de middelen daarvoor had, dan was je aangewezen op een fotograaf die ervoor zorgde dat je foto’s werden ontwikkeld. Het voert te ver om dit hele proces te beschrijven. Meer dan twintig jaar nadat ik mijn laatste rolletje zelf ontwikkelde, heb ik geen behoefte meer om dat hele proces te beschrijven. Al was het wel een bijzonder proces. Vanuit niets kwam ineens iets. Anders dan hoe het vandaag de dag gaat.

Steven Sasson en Eastman Kodak

Het begin van de geschiedenis van de digitale fotografie dateert ruimschoots voor 2000. In 1975 was het Steven Sasson van Eastman Kodak die geschiedenis zou schrijven. Hij introduceerde een eerste digitale camera. Gemaakt van onderdelen van Motorola, een Kodak-lens en elektronische onderdelen van het bedrijf Fairchild. Dat was een te gebruiken camera. Al lang voor die tijd was het NASA die overstapte van analoge naar digitale signalen voor hun ruimtevaartprogramma (jaren zestig van de vorige eeuw).

Het zou lang duren voordat de digitale camera’s beschikbaar zouden zijn voor consumenten. De eerste stappen van Sony met de Mavica (Magnetic Video Camera) waren in 1981 hoopvol. Toch kreeg deze camera niet zoveel aandacht als iets anders digitaals: de compact disc (cd). Deze werd in 1982 door Philips en Sony ontwikkeld.

Eigenlijk was de camera van Sony nog niet echt digitaal. Het was nog steeds een analoge camera. Het verschil: de beelden werden wel digitaal opgeslagen. Daarom werd de camera voornamelijk gebruikt door fotojournalisten.

Anno 2000 fotografeerde je dus met een analoge camera. Pas in 2003 worden er meer digitale camera’s dan analoge camera’s verkocht. Sinds dat moment zouden de analoge camera’s verdwijnen naar kringloopwinkels. Al is er de laatste jaren wel weer een trend zichtbaar waarbij fotograferen zich wagen aan analoge techniek.

J-Phone

Toch was 2000 voor digitale fotografie een belangrijk jaar. Niet vanaf de zijde van de spelers die je zou verwachten. Het is een ingewikkeld verhaal. Zoek je naar J-Phone, dan kom je uit bij de gegevens van de SoftBank Group. Dit is een Japans bedrijf dat zich bezighoudt (en -hield) met tal van elektronische escapades. J-Phone was daar een van. Anno 2000 was dit hét paradepaardje van het bedrijf op het gebied van mobiele technologie. De mobiele tak van dit bedrijf zag het levenslicht in 1994. Toen eigenlijk veel grote bedrijven zich gingen richten op mobiele telefoons. Anders dan andere bedrijven was de stap van dit Japanse bedrijf er een die het nodige lef vereiste. Ineens was er een telefoon die iets meer had dan een andere telefoon. Toegegeven, daarvoor had men het eveneens in Japan gevestigde SHARP nodig. Men introduceerde de J-Phone een telefoon met een camera. Waarom zou je genoegen nemen met twee apparaten? Eentje om te bellen en eentje om foto’s mee te maken.

Nee, de J-Phone was er niet voor de fotojournalisten. Dit was een telefoon gemaakt voor consumenten. Al was de prijs wel hoog. De J-SH04. Je hebt er waarschijnlijk nooit van gehoord. Logisch, want dit toestel was alleen beschikbaar in Japan. Aan het einde van 2000 (november) zag dit toestel het levenslicht.

Echt veel mocht je er niet van verwachten. Het kleurenscherm kon slechts 256 kleuren aan. Dat is wel anders dan de telefoons van vandaag de dag!

Maar was dit wel de eerste telefoon met camera?

Eigenlijk niet helemaal. Officieel was dat de SCH-V200 van het Zuid-Koreaanse bedrijf Samsung. Alleen telt deze telefoon niet helemaal mee. De telefoon van Samsung stelde je niet in staat om de beelden elektronisch door te sturen.

Lees vooral de reacties van anderen op die nieuwe fenomeen via de “antieke” website van de BBC: http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1550622.stm

Maar goed, dit alles was voorbehouden aan Japan. Niet aan andere delen van de wereld. Die trend volgde pas na 2002.

Maar hoe zit het dan met echte camera’s?

Juist! In het bijzonder voor consumenten. Daarvoor moeten we toch echt terug naar 1994. Of was het 1990? Of 1989? Dat is het lastige aan dit soort ontwikkelingen: er waren meer bedrijven die zich hiermee bezighielden.

Laat ik beginnen met 1989. Fujifilm laat niets over aan de verbeelding. De Fujix DS-1P was de eerste digitale camera. De camera werd in 1988 tijdens de Photokina in Duitsland gepresenteerd. De beelden (foto’s) werden opgeslagen op een geheugenkaart.

Alleen is er weer een probleem. Hoewel de camera geïntroduceerd werd in Duitsland en uiteindelijk aangeboden werd in 1989, was de camera alleen te koop in Japan. Telt dat echt mee? Bepaal dat zelf maar!

Dan 1990. Dycam Model 1. Dat moet toch wel het begin zijn geweest, dan? Eigenlijk niet. De camera werd niet alleen onder deze naam verkocht. De camera werd ook verkocht onder de naam Logitech Fotoman. Niet alleen in Japan. Het nadeel van deze camera: je kon er alleen zwartwit foto’s mee maken.

Apple QuickTake

In 1994 was Apple onder de codenamen Venus, Mars en Neptune bezig met iets nieuws. Een digitale camera voor consumenten. De Apple QuickTake was overigens niet echt een Appleproduct, omdat Eastman Kodak en Fujifilm eigenlijk verantwoordelijk waren voor de drie modellen die tussen 1994 en 1997 zouden verschijnen. Toch was dit de camera voor het grote publiek. Althans, zij die hiervoor tussen de 600 en bijna 800 dollar over hadden. Die prijzen stonden in schril contrast met nog betere – analoge – camera’s. Bovendien kwam Apple op de proppen met een eigen bestandsformaat voor afbeeldingen: QTK. Alleen te gebruiken op… je kunt het al raden…

Terug naar 2000. Terug naar de consumentencamera’s. Instant camera’s, wegwerpcamera’s, spiegelreflexcamera’s. Anno 2000 deden we wat onze ouders deden. Alleen met modernere camera’s. Camera’s die in de loop van de twintig jaar die volgden ingrijpend zouden veranderen.

Een ding is nooit veranderd. Hoewel de spiegelreflexcamera’s digitaal geworden zijn, bleven deze. De voorspellingen dat niemand meer een spiegelreflexcamera zou gaan gebruiken is niet uitgekomen. In ieder geval niet in 2019 of 2020. Dit valt, denk ik, voorlopig nog in de categorie als de vliegende auto’s die men presenteerde in semiwetenschappelijke literatuur uitgegeven tussen 1960 en eind jaren tachtig.

In 2000 gebruikte ik soms gewoon nog de Olympus OM-1 camera die van mijn vader was geweest. In 2001 stapte ik over naar Minolta. De Olympus ligt nog steeds in de kast. Ik ben trotse bezitter van maar liefst twee analoge OM-1 camera’s.

Update 2023

Dit artikel schreef ik in 2020. Dat was precies in de periode waarin ik ziek werd. Dezelfde ziekte die ervoor zorgde dat ik die passie die ik beschreef in de eerste allinea allereerst op een laag pitje moest zetten. Helaas zorgde het ervoor dat ik uiteindelijk mijn werkzaamheden als professioneel fotograaf beëindigde. Daarvoor in de plaats zijn andere werkzaamheden gekomen, die ik combineer met mijn taken als huisvader.

Afbeelding bovenaan deze pagina: Unsplash.