De International Day for the Preservation of the Ozone Layer kennen we in Nederland als de Internationale Dag voor behoud van de ozonlaag. Dit is een langere naam van de Engelse naam Ozone Day. De dag is door de Verenigde Naties vastgesteld op 16 december en dat is al zo sinds 1994.
Doel en geschiedenis
Met de dag wilde men in 2000 twee dingen bereiken. Allereerst een dag van bewustwording creëren. Daarnaast wilde men stilstaan bij het Protocol van Montreal. Dit was een verdrag dat ervoor moest zorgen dat de landen die dit verdrag ondertekenden zich actief zouden inzetten voor de bescherming van de ozonlaag. Het duurde overigens erg lang voordat alle landen dit protocol uiteindelijk ondertekenden. Dit gebeurde pas in 2016. Dit was bijzonder, want het protocol werd op 16 september 1987 opgesteld en deels ondertekend, om vervolgens in te gaan op 1 januari 1989.
Na de eerste ondertekening volgden enkele herzieningen van het protocol, namelijk in 1990, 1992, 1995, 1999 en 2005. Ondertussen sloten steeds meer landen zich aan, waardoor uiteindelijk in 2016 197 deelnemers het protocol hadden ondertekend. In eerste instantie waren dit slechts 46 landen.
Wat regelt het Montrealprotocol?
In eerste instantie regelde het protocol de beëindiging van bepaalde schadelijke stoffen en een periode waarin dit moest plaatsvinden. De bekendste voorbeelden waren de cfk’s en halonen. Het meest recente voorbeeld dateert van 15 oktober 2016 en dat is het gebruik van fluorkoolwaterstoffen in bijvoorbeeld airconditioningsystemen en andere koelingsinstallaties. Helaas laat het nog tot aan zeker tot na 2026 op zich wachten voordat begonnen wordt met de stopzetting van deze stoffen in dergelijke systemen.
Wat is de ozonlaag?
De ozonlaag is de laag die zich op ongeveer 15 en 50 kilometer hoogte in de stratosfeer bevindt. De naam zegt het al: hier bevindt zich veel ozon, waarmee de aarde beschermd wordt tegen schadelijke straling van de zon (UV-straling). Op bepaalde plaatsen is er sprake van een ‘gat’ in deze laag.
Het gaat niet echt om een ‘gat.’ Het gaat om een minder dikke laag en dit wordt veroorzaakt door het verdwijnen van ozon sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw. Dan gaat het om ruim de helft van de ozon.
Een schadelijk effect van het verdwijnen van ozon is de toename van ultravioletstraling. Dit is gevaarlijk voor mens en dier. Dit leidt tot een toename van gevallen van huidkanker.
Is er een mogelijkheid tot herstel?
Wanneer we ons best doen, dan is er een mogelijkheid tot herstel. Alleen zal de eerste vijftig tot honderd jaar geen sprake zijn van herstel. Dit zal pas na die periode mogelijk zijn.
