Even over 2008…

Het lijkt niet heel erg logisch, een bericht te schrijven over het jaar 2008. Het zou logischer zijn om te schrijven over 2021. Omdat 2008 het jaar is waarin ik vader werd, vond ik het een goed idee. Dus: even over 2008…

Corona was een nachtmerrie of een scenario voor een film. Een pandemie met verstrekkende gevolgen. Daar dachten we niet (echt) aan. Natuurlijk, we hadden eerder een uitbraak gezien (2003) van het SARS-virus, maar dat was ‘beperkt’ tot Azië. Nee, over corona dachten we in 2008 niet na. We hadden andere dingen aan ons hoofd. Voor mij was dat de geboorte van ons eerste kind. De uitgerekende datum, je verzint het niet, was 5 december 2008. Die datum werd niet gehaald. Dat zou tien dagen later gebeuren.

In een jaar waarin je veel bezig bent met de geboorte van je eerste kind, en omdat het jaren geleden is, vergeet je een beetje wat er nou speelde in 2008. De vraag is alleen wat nu het nieuws van 2008 was.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons.

Was het winnen van de Amerikaanse presidentsverkiezingen door Barack Obama hét nieuws van 2008? Of juist het verliezen van de voorverkiezingen door Hillary Clinton? In beide gevallen gaat het om emancipatie leidend was voor het mee doen aan de verkiezingen. In het geval van Obama was dat het meedoen als eerste presidentskandidaat met Afrikaanse (Keniaanse) roots. Kijk je naar Clinton, dan was het een eerste vrouwelijke presidentskandidaat. Laat ik het houden op Obama, want hij won de verkiezingen uiteindelijk (4 november 2008).

Bron afbeelding: Pixabay

2008 was ook het jaar van de Kredietcrisis. In het najaar van 2008 bereikte de crisis het hoogtepunt. De start was overigens in 2007, toen de problemen op de Amerikaanse huizenmarkt zich begonnen op te stapelen. Het gevolg was een financiële crisis die als een olievlek over de wereld verspreidde. In tegenstelling tot wat je vroeger dacht, konden banken toch echt omvallen. Denk aan de IJslandse bank Landsbanki. In Nederland opererend onder de naam Icesave. De verplichtingen kon men niet meer nakomen, waardoor de bank omviel. Dat was niet de enige bank in financiële nood. Wat te denken van de ING Groep? Deze financiële instelling viel niet om, maar moest wel door de overheid geholpen worden. Hulp was er ook nodig voor AEGON en Fortis.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons

Er wordt weleens beweerd dat de ondergang van de financiële instelling Lehman Brothers in de Verenigde Staten de aanzet was voor de Kredietcrisis. Het aandeel van het omvallen van deze instelling was enorm groot. Zou deze instelling de zware crisis hebben kunnen doorstaan, dan was er waarschijnlijk wel een andere grote instelling geweest die voor een domino-effect zou zorgen. Wel is het zo, dat de verliezen van Lehman Brothers met name toegeschreven konden worden aan de in zwaar weer verkerende (Amerikaanse) hypotheekmarkt. De impact was enorm. Misschien in de eerste plaats omdat dit het grootste Amerikaanse faillissement uit de geschiedenis betrof.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons

Al eerder noemde ik Fortis. Omdat het met deze financiële instelling niet goed ging, besloten de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse overheden in te grijpen. De bank werd deels genationaliseerd op 28 september 2008. Samen hadden de drie overheden 49 procent van de aandelen in handen. De gedachten hierbij was dat men een situatie als bij Lehman Brothers wilde vermijden. Zou Fortis omgevallen zijn, dan zouden zich dezelfde taferelen hebben voltrokken als in de Verenigde Staten. Namelijk, duizenden mensen die van de een op andere dag hun huis (met hypotheek) moesten verlaten.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons

Was er dan niet meer dan ‘alleen maar’ die Kredietcrisis? Zeker! Zo vond op de Berlijnse luchthaven Tempelhof (voluit Flughafen Berlin-Tempelhof) de laatste vlucht plaats. De luchthaven sloot op 31 oktober 2008. Dat moest voldoende zijn om de werkzaamheden aan Flughafen Berlin Brandenburg af te ronden. Niet dus. De werkzaamheden begonnen in 2006 en pas in 2020 was het mogelijk om volledig gebruik te maken van deze luchthaven.

Niet alleen Tempelhof werd in 2008 gesloten. Denk ook even aan de laatste kolenmijn in Duisburg (30 juni 2008) of aan de Vuurtoren van de Maasvlakte. Deze werd niet echt gesloten, maar gedoofd. De vuurtoren – officieel Kunstlicht Maasvlakte – werd op 8 oktober 2008 gedoofd. De radarinstallatie bleef overigens actief tot aan 18 oktober 2018. Opvallend, dit is de laatst gebouwde vuurtoren in Nederland. Het ontwerp is van W. Colenbrander en de oplevering van de vuurtoren vond plaats in 1974. Deze markeerde de ingang van de Nieuwe Waterweg en Europoort. Nog altijd is het de hoogste Nederlandse vuurtoren (62 meter). De vuurtoren is inmiddels een gemeentelijk monument geworden, waardoor slopen niet aan de orde is. Dat is anders voor een ander gebouw dat in 2008 verdween. Daarvoor moeten we weer teruggaan naar de Duitse hoofdstad.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons

Op 2 december 2008 kwam er een einde aan de geschiedenis van het Palast der Republik. Een in 1977 verzamelgebouw voor de Volkskammer en cultureel centrum. De Volkskammer was het parlement van de Duitse Democratische Republiek (DDR). Het gebouw bevond zich aan de Marx-Engels-Platz (vandaag de dag Schloβplatz) en moest iets uitstralen. Dat het goed ging met de DDR om precies te zijn. Een groot gebouw dat met de goudkleurige spiegelende platen moest uitstralen dat er sprake was van (economische) vooruitgang.

Er was in 2008 al lang geen DDR meer, want Duitsland was in 1989 herenigd. In de stad bevonden zich tal van ongemakkelijke herinneringen aan de periode tussen 1949 en 1990, de officiële datum waarop de DDR ophield te bestaan. Een van de gebouwen was het Palast der Republik. In dit gebouw zetelde op papier een parlement. In de praktijk gingen de zaken op politiek gebied heel anders.

Tijdens een periode waarin de leiders van de DDR met dit gebouw vooral wilden uitstralen hoe goed het ging met het land, was het veelzeggend dat er dankbaar gebruik gemaakt werd van de aanwezige telefooncellen door burgers uit Berlijn. Dit omdat de meeste inwoners van de DDR eenvoudigweg geen telefoon tot hun beschikking hadden.

Was er geen asbest gevonden in het gebouw, dan zouden de werkzaamheden al in 2007 afgerond zijn. Nu duurde het van 2006 tot aan 2008 voordat het hele gebouw was verdwenen. Niet al het materiaal was onbruikbaar, want ongeveer 35.000 ton staal uit dit gebouw werd gebruikt voor de aanleg van de Burj Khalifa in de Verenigde Arabische Emiraten. Uiteindelijk zou op de plaats van het Palast der Republik een nieuw complex verschijnen: het Humboldt Forum. Dit gebouw werd in 2021 geopend. Aanwezig zijn museale collecties van de Staatliche Museen zu Berlin en de bibliotheek van de Humboldt Universiteit.

Bron afbeelding: Wikimedia Commons

Bijna zou je denken dat 2008 vooral bestond uit oud, niet uit nieuw. Dat is niet zo, want 2008 was het begin van nieuwe dingen. Denk aan de iPhone 3G van Apple. Inderdaad, onze internetsnelheid via een mobiel datanetwerk was het pijlsnelle 3G. Of wat dacht je van een nieuw record voor het aantal omgevallen aantal dominostenen? Op 14 november vond in Leeuwarden Domino D-Day plaats. Een nieuw wereldrecord van 4.345.027 omgevallen stenen. Best knap eigenlijk!

Een nieuw begin was van toepassing op tal van nieuwsonderwerpen in 2008. Denk eens aan Raúl Castro, die op 24 februari zijn broer, Fidel, opvolgde. Al kun je de vraag stellen in hoeverre er echt sprake was van een nieuw begin. Het was het voortzetten van dat wat al jaren bekend was. Dat gold ook voor het aantreden van een nieuwe Russische president.

Met ruim 70 procent van de stemmen wist Dmitri Medvedev op 2 maart de Russische verkiezingen te winnen. Weg was Vladimir Poetin (sinds 1999 president van Rusland) niet, want hij werd vicepresident. Eigenlijk hield Poetin hiermee nog steeds de touwtjes in handen. Tot op de dag van vandaag overigens.

Helemaal nieuw was de manier waarop de islam en moslims werden weggezet in de film Fitna van Geert Wilders niet. De film werd al maanden van tevoren aangekondigd, voordat deze op 27 maart 2008 verscheen. Je mag dit beschouwen als een dieptepunt in de Nederlandse geschiedenis. Een dieptepunt, omdat hiermee niet alleen de polarisatie in eigen land vergroot werd. Het leverde internationaal gezien geen goede naam op voor heel Nederland.

Meer positief was een ander nieuw begin. Met de arrestatie van Radovan Karadžić (21 juli 2008) kon uiteindelijk een begin gemaakt worden met zijn proces. Een proces waarin hij aangeklaagd werd voor zijn rol tijdens de Bosnische Burgeroorlog (1992 en 1995). Karadžić moest zich uiteindelijk verdedigen voor zijn aandeel voor het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Dit proces ging uiteindelijk van start op 26 oktober 2009. Op 12 mei 2021 werd bekend gemaakt dat hij in hoger beroep alsnog veroordeeld werd tot een levenslange gevangenisstraf. Zijn straf moest hij vanaf dat moment uitzitten in het Verenigd Koninkrijk.

Was 2008 dan een jaar waarin alleen maar serieuze zaken aan bod kwamen? Zeker niet. Denk eens aan muziek. We luisterden naar Amy MacDonald’s “This is the life,” Coldplay’s “Viva la vida” of naar “Rosanne” van Nick en Simon. In de bioscoop keken we naar “Kung Fu Panda”, “Hancock”, “Iron Man” of “De Kronieken van Narnia: Prins Caspian.”

In 2008 namen we ook afscheid van bekende mensen. Wat te denken van Edmund Hilary (88). Als eerste Europeaan bedwong hij de Mount Everest. Al wisten de meeste mensen niet wie hij was. Wel wisten meer mensen wie Heath Ledger (28) was. Een Amerikaans acteur die later een Oscar zou ontvangen (postuum) voor zij rol in The Dark Knight.

Net zoals Amy MacDonald zat ook Benny Neyman vast aan die ene hit. In zijn geval was dat “Waarom fluister ik je naam nog?” Neyman overleed op 7 februari 2008. In datzelfde jaar ontvielen ons Yves Saint Laurent (71, 1 juni 2008), Bo Diddley (79, 2 juni 2008), Mies Bouhuys (81, 30 juni 2008), Paul Newman (83, 26 september 2008), Relus ter Beek (64, 29 september 2008), Herman Kuiphof (89, 19 november 2008) en Freddy Breck (66, 17 december 2008).

In 2008 overleed overigens ook nog eens de langstlevende persoon, Edna Parker, op 115-jarige leeftijd. Ze was niet alleen de langstlevende persoon in de Verenigde Staten, maar ook ter wereld.

Bron afbeelding: Unsplash

Maar goed, al dit wereldnieuws verbleekt natuurlijk bij de geboorte van mijn oudste. Dat was op 15 december 2008. Althans, het wereldnieuws verbleekte voor mij. Dit was voor mij het nieuws van 2008. Dertien jaar geleden.

Afbeelding bovenaan deze pagina: Unsplash.